15o ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΡΕΘΥΜΝΟΥ

Ρέθυμνο, η πόλη μας

Η γοητευτική και γραφική πόλη του Ρεθύμνου είναι η πρωτεύουσα του νομού. Κατά την περιήγησή του στη πόλη ο επισκέπτης εντυπωσιάζεται από την ιδιαίτερη φυσιογνωμία της. Τα βενετσιάνικα και τούρκικα μνημεία, τα παλιά καλοδιατηρημένα αρχοντικά, οι παλιές γειτονιές, όλα φανερώνουν την πλούσια ιστορία του τόπου και την βαριά κληρονομιά των Ρεθυμνιωτών.Το Ρέθυμνο συνδυάζει την παράδοση με την εξέλιξη. Είναι μια πόλη με χαρακτήρα και ταυτότητα.

Ξεναγηθείτε στο Φρούριο Φορτέτζα και στα υπόλοιπα ενετικά μνημεία. Επισκεφθείτε αξιόλογες εκκλησίες χρονολογημένες από τα χρόνια του βυζαντίου όπως η εκκλησία του Αγίου Φραγκίσκου, της Μαρίας Μαγδαληνής, της Αγίας Βαρβάρας και ο Μητροπολιτικός ναός Εισοδίων της Θεοτόκου. Ναοί που ξεχωρίζουν για την ιστορία τους και το πλούσιο εσωτερικό τους διάκοσμο. Μια βόλτα στη συνοικία του Μασταμπά θα σας γεμίσει εικόνες και χρώματα περασμένων εποχών. Όπως και ο περίπατος στο ενετικό λιμάνι. Οι κοντινές παραλίες είναι μαγευτικές. Η απέραντη παραλία του Ρεθύμνου, με την χρυσαφένια αμμουδιά και τα καθαρά νερά συγκεντρώνει πλήθος κόσμου.

Ενετικό λιμάνι

Ξεκινώντας από το μικρό ενετικό λιμάνι στο Ρέθυμνο μπορούμε να θαυμάσουμε τον λιμενοβραχίονα που κάποτε προστάτευε το λιμάνι και φτιάχτηκε από τους Ενετούς τον 13ο αιώνα. Ο μικρός βενετσιάνικος λιμενοβραχίονας με τον ψηλό τοίχο κατάφερε με αξιοπρέπεια να αντιμετωπίσει τα αγριεμένα κύματα του Κρητικού Πελάγους και να βγει αλώβητος από την δύσκολη μάχη. Σήμερα εξωτερικά από αυτόν υπάρχει ένας πολύ μεγαλύτερος λιμενοβραχίονας κι ένα νέο λιμάνι, απ' όπου φεύγουν τα επιβατικά πλοία από το Ρέθυμνο για Πειραιά και Σαντορίνη.

Από το λιμάνι του Ρεθύμνου ξεκινούν μικρά πλοία για ημερήσιες εκδρομές στις γειτονικές παραλίες. Κάποια από αυτά είναι φτιαγμένα σαν παλιά ξύλινα ιστιοφόρα και συμπληρώνουν την νοσταλγική αίσθηση που προσφέρει το βενετσιάνικο λιμάνι.

Το χειμώνα η εικόνα στο Ρέθυμνο και το παλιό λιμάνι είναι διαφορετική. Οι τουρίστες απουσιάζουν και μαζί τους κλείνουν οι περισσότερες ταβέρνες. Στο καφέ όμως στην άκρη του λιμανιού, που μένει ανοικτό χειμώνα - καλοκαίρι, ντόπιοι και φοιτητές απολαμβάνουν τις χειμωνιάτικες λιακάδες.
Το ενετικό λιμάνι του Ρεθύμνου είναι ιδανικό σημείο για να ξεκινήσετε μια βόλτα στην παλιά πόλη του Ρεθύμνου ή να επισκεφτείτε το ενετικό φρούριο Φορτέτζα.

Φορτέτζα

Η Φορτέτζα (Fortezza), που πολλές φορές λέγεται λανθασμένα "Φορτέτσα", είναι το Ενετικό Κάστρο στο Ρέθυμνο, το οποίο δεσπόζει στο λόφο του Παλαιόκαστρου, σχεδόν μέσα στο κέντρο της παλιάς πόλης. Η Φορτέτζα είναι ορατή από κάθε γωνία της πόλης, ενώ παράλληλα έχει πανοραμική θέα σε όλο το Ρέθυμνο και στην δυτική ακτή, κρύβοντας μέσα της ολόκληρη ιστορία αιώνων.

Σύμφωνα με μία θεωρία, ο λόφος στον οποίο χτίστηκε η Φορτέτζα, ήταν νησίδα, η οποία ενωνόταν με την Κρήτη μέσω μίας στενής λωρίδας γης. Στη διάρκεια των αιώνων με προσχώσεις ενοποιήθηκε με τη στεριά παίρνοντας τη μορφή που έχει σήμερα.
Πιθανώς να ήταν η ακρόπολη της αρχαίας πόλης Ρίθυμνας με ναό του Απόλλωνα και ιερό της Άρτεμης, αν και αυτό δεν έχει τεκμηριωθεί επιστημονικά ακόμα. Τον 3ο αιώνα μ.Χ., στα Ρωμαϊκά, στο λόφο του Παλαιόκαστρου αναφέρεται ναός της Αρτέμιδος Ροκκαίας (το Ροκκαία προέρχεται από το λατινικό "Rocca", που σημαίνει κάστρο ή φρούριο σε απόκρημνο ύψωμα). Στα χρόνια εκείνα το Ρέθυμνο ήταν κωμόπολη ανεξάρτητη με δικό της νόμισμα, αλλά όχι ιδιαίτερα ισχυρή. Στις αρχές του 13ου μ.Χ. αιώνα, ο Γενοβέζος πειρατής Πεσκατόρε, διεκδικητής του νησιού και αντίπαλος των Ενετών, φαίνεται ότι επισκευάζει την βυζαντινή οχύρωση που περιέκλειε τα κτίρια της μικρής πόλης και βρίσκονταν κοντά στο λιμάνι. Το Castrum Rethemi διατηρήθηκε και μετά την Ενετική κατάληψη του νησιού τον 13ο αιώνα μ.Χ., αλλά δυστυχώς σήμερα από την οχύρωση με τους ορθογώνιους πύργους και τις 2 πύλες δεν σώζεται τίποτα.
Οι Ενετοί, ως ναυτικό κράτος, επεδίωξαν να χρησιμοποιήσουν το Ρέθυμνο σαν καταφύγιο και ενδιάμεσο σταθμό μεταξύ Ηρακλείου και Χανίων φτιάχνοντας λιμάνι, έστω και μικρό. Το γεγονός αυτό οδήγησε στην ανάπτυξή του Ρεθύμνου σε πόλη και η επέκταση του οικισμού επέβαλε την ανάγκη νέων οχυρώσεων.

Την ανάγκη της δημιουργίας στο Ρέθυμνο του κάστρου της Φορτέτζας ανέδειξαν τα γεγονότα που ακολούθησαν στη Κρήτη από το πρώτο μισό του 16ου αιώνα, δηλαδή η τούρκικη απειλή και η εξέλιξη των πυροβόλων όπλων, μετά την ανακάλυψη και ευρεία διάδοση της πυρίτιδας. Όλα αυτά συντέλεσανώστε να αποφασίσει η Βενετία τη στρατιωτική και αμυντική οργάνωση της Κρήτης.

Η Φορτέτζα χτίστηκε σύμφωνα με το προμαχωνικό σύστημα οχυρωματικής αρχιτεκτονικής, δηλαδή προμαχώνες, οι οποίοι ενώνονταν μεταξύ τους με τμήματα ευθύγραμμων τειχών με μεγάλο πλάτος και με κλίση εξωτερικά ώστε να εξοστρακίζονται τα βλήματα των εχθρών χωρίς να προκαλούν φθορές στο οχυρό.
Τη πρώτη πέτρα στα θεμέλια της Φορτέτζας, τοποθέτησε ο Βενετσιάνος Ρέκτορας Alvise Lando στις 13 Σεπτεμβρίου του 1573 και ως το 1580 ολοκληρώθηκαν οι εργασίες στον περίβολο και στα δημόσια κτίρια που υπήρχαν μέσα σε αυτόν.
Στα χρόνια που χρειάστηκαν για να κτιστεί η Φορτέτζα δούλεψαν αγγαρεία 107.142 Κρητικοί και 40.205 επιταγμένα ζώα, ενώ αναφέρεται ότι υπεύθυνος για το χτίσιμο ήταν ο πρωτομάστορας Γ. Σκορδύλης.

Αμέσως όμως μετά το τέλος των εργασιών διαπιστώθηκε ότι ο χώρος που απέμεινε μέσα στη Φορτέτζα για τη κατασκευή ιδιωτικών κατοικιών ήταν ελάχιστος, οπότε το φρούριο καθορίστηκε ως δημόσιας χρήσηςκαι μονάχα σαν έσχατο καταφύγιο των κατοίκων της πόλης σε περίπτωση πολιορκίας.
Αναφέρεται ότι, αν και οι ίδιοι οι Ρεθυμνιώτες είχαν ζητήσει το κτίσιμο του φρουρίου της Φορτέτζας, εν τούτοις μετά την ολοκλήρωσή του αρνήθηκαν να εγκαταλείψουν την ανασφάλεια του πυρπολημένου Ρεθύμνουμε τα ευκολοπάτητα τείχη και να αποκτήσουν τη σιγουριάτης ασφάλειας που υποσχόταν η οχυρωμένη Φορτέτζα.

Κρήνη Ριμόντι

Η Κρήνη Ριμόντι βρίσκεται στην καρδιά της παλιάς πόλης του Ρεθύμνου. Xτίστηκε το 1626 από τον ενετό Ρέκτορα του Α. Ριμόντι, από τον οποίο πήρε και το όνομά της. Από τρεις κρουνούς σχήματος λεοντοκεφαλής τρέχει νερό αντίστοιχα σε τρεις γούρνες. Πάνω τους εδράζονται τρεις ραβδωτοί κιονίσκοι που καταλήγουν σε κορινθιακά κιονόκρανα. Υποβαστάζουν επιστύλιο με την επιγραφή LIBERALITATIS και FONTES. Στο κέντρο υπάρχει το οικόσημο των Ριμόντι.

Το Μακρύ Στενό

Μια άλλη διαδρομή που αξίζει να κάνετε είναι στο θρυλικό Μακρύ Στενό, η οδός Νικηφόρου Φωκά, κεντρικός δρόμος της παλιάς τουρκογειτονιάς του Ρεθύμνου- που ξεκινά από τον Δημοτικό Κήπο και καταλήγει στη Φορτέτζα. Είναι από τα ομορφότερα σοκάκια της πόλης, γεμάτο βενετσιάνικα σπίτια με εκπληκτικά θυρώματα και παλιές πέτρινες κρήνες. Περνάει από τον ναό της Κυρίας των Αγγέλων (κτίσμα της Ενετοκρατίας) και ανηφορίζοντας σας φέρνει στη Φορτέτζα.

Λότζια

Η Λότζια του Ρεθύμνου είναι ένα τετράγωνο οικοδόμημα με αψιδωτές προσόψεις από τις τρεις πλευρές, ιδιαίτερα καλοχτισμένο, πιθανώς βασισμένο σε σχέδια του διάσημου βερονέζου μηχανικού Michele Sammicheli. Αρχικά ήταν ανοιχτό και στεγαζόταν με ξύλινη οροφή, η οποία το 1625 αντικαταστάθηκε με δώμα.
Το αρχικό ενετικό κτίσμα του 16ου μ.Χ. αιώνα διατηρείται σχεδόν ακέραιο, ενώ η Λότζια λειτουργούσε ως χώρος συναντήσεως των ενετών ευγενών και τιμαριούχων, ένα είδος λέσχης αξιωματικών. Εκεί λάμβαναν χώρα εμπορικές συναλλαγές και πολιτικές διαβουλεύσεις.
Με την τουρκική κατάληψη της πόλης, η Λότζια του Ρεθύμνου μετατράπηκε σε τζαμί. Στη δυτική του πλευρά χτίστηκε μιναρές, ο οποίος κατεδαφίστηκε τον 20ο αιώνα (περίπου το 1930).